Ibnu Al-Jazary "ulama ilmu Tajwid"

Ø   BIOGRAFI AL-IMAM  IBNU AL-JAZARI (751H - 833H)

Nama : Muhammad ibn Muhammad Ibn al-Jazari

Julukan : Muqri al-Mamalik

                Al-Imam al-Azam 

                Al-Hafiz

Lahir : 1350 CE (25 Ramadhan 751 H)

            Damaskus, Suriah

Meninggal :  1429 M (5 Rabiul awwal '833 AH) 

                     Shiraz, Iran

etnis  :  Kurdish

Mazhab : Syafi'i

bidang :  qira'at, Tajwid, Hadits, Sejarah, Fiqh

Pengaruh : Ibnu Katsir, Al-Bulqini

           Ø  NASABNYA

Imam Ibnu al-Jazari  ialah  Syamsuddin Muhammad bin Muhammad bin Muhammad bin `Ali bin Yusuf al-Jazari    al-Dimasyqi, ash-Shaafi'i (rahimahullaah). Beliau diberi gelar sebagai Abu al-Khair.

        

             شمس الدين محمد بن محمد بن محمد بن علي بن يوسف الجزري الدمشق الشَّافِعِيُّ

Beliau adalah Syaikh al-Qurraa’ dan al-Muhaditsiin, dan Imam Ahli al-Adaa' dan al-Mujawwidiin, Syaikh ad-Dunyaa biaya al-Qiraa'at wa al-Tajweed,

       

           Ø  LAHIRNYA

Beliau dilahirkan di sebuah tempat bernama al-Khatt Qassaa'een di Dimasyqus, Syam yang sekarang dikenal dengan Negara Suriah , pada malam jum’at, 25 Ramadhan 751 H (30 bulan November 1350 M), setelah shalat Taraweh.

Dari kelahiran Imam Jazary terselip kisah tenteng ayahnya, ketika itu  Allah subhaanahu wa ta'aalaa belum  menganugrahi  anak pada ayah imam jazary  selama 40 tahun. Maka, ayahnya memutuskan untuk pergi dan melakukan Haji, di mana ketika haji itu ayahnya  minum  air Zam-Zam dan  berdoa kepada Allah untuk  dianugrahi  seorang anak yang kelak  menjadi  seorang yang 'Aalim. Dan Allah menerima doa ayahnya dan akhirnya dianugrahkan  kepadanya seorang  anak,  yang menjadi Imam besar yang Dia beri nama Ibnu al-Jazari.

          Ø  PERTUMBUHANNYA

Al-jazari menyelesaikan hafalan Al-Qur'an pada usia 13 tahun dan belajar seni membaca Al-Qur'an pada usia dini. Dan Beliau mulai memimpin sebagai shalat Tarawih di usia 14 tahun. Di Damaskus, al-Jazari disekolahkan  di sebuah sekolah yang bernama "Darul Qur'an", sebuah sekolah yang khusus ilmu Alquran. pada waktu beliau dewasa beliau lebih cenderung untuk mendalami ilmu al-Qiraat dari masyayikh-masyayikh yang ada pada masa itu. Beliau juga  memperoleh pengetahuan dari berbagai tempat termasuk Syam (Suriah),  Mesir dan Hijaz (Mekkah / Madinah). Imam al-jazari adalah yang mempelajari ifraadan Qira a'aat (yang berarti ia dibacakan satu khatmah untuk setiap Qiraa'ah misalnya satu khatmah untuk Warsh, satu khatmah untuk Hafsh dll) dan juga jam'an (yang berarti dia menyelesaikan sebuah khatmah, dan menggabungkan Qiraa'aat yang lain). Ia belajar banyak buku termasuk yang terkenal Taysiir Abu 'Amar ad-Daani dan juga abu Shaatibiyyah Imam as-Syathibi.

Beliau membangun dua sekolah yang disebut dengan Madrasah al-Qurra’. Beliau kemudian duduk di Masjid Bani Umayyah, al-Jami 'al-Amawii bawah al-qubbat an-Nashr (Kubah Eagle), dan setelah gurunya Syaikh abu Sallaar meninggal, beliau mengambil posisi mengajar gurunya di tempat itu.

 Ibnu jazary termasuk sarjana paling terkemuka dan produktif dalam bidang qira'at al-Qur'an,dan  Dia tidak hanya seorang sarjana di Qiraa'aat tetapi juga sarjana 'Ulum (Ilmu Islam) seperti Hadits, Fiqih dll. as-Suyuthi yang dianggap sebagai "otoritas tertinggi dalam  segala hal" . karya-karyanya  dalam ilmu tajwid dan qira'at dianggap klasik. Para nisba, Jazari,menunjukkan asal dari Jazirat bin 'Umar.

Imam  jazary menjelaskan  dirinya  dalam  nadhom  terkenal (puisi)  yaitu  dalam 'Ilmu at-Tajwiid, dan al-Muqaddimah al-Jazariyyah (al-Muqaddimah feemaa yajibu' al-Qur'an qaari alaa 'an-ya'lamah)  sebagai 'Imam al-Jazari'.

 'Jazari' adalah lokasi di wilayah Kurdistan / Turkmenistan / Irak. Dia milik suatu tempat yang bernama Ibnu - 'Umar dan' ulama mengatakan bahwa ia telah Kurdiy dpl (asal Kurdi).

                                                                                                                                                   

Ia menjabat sebagai qaadhi (hakim) di Damaskus pada 793 H. dan kemudian di Shirazdi di Iran

Ayah Imam Al-Jazari adalah seorang taajir (pengusaha).
dan Beliau berasal dari keluarga kaya. Beliau digambarkan sangat ringan dalam kulitnya dan sangat fasih dalam bahasanya.

Ø  PEKERJAAN
Al-Jazari dikompilasi lebih dari 90 bekerja pada qira'at, hadits,sejarah dan murid-murid lainnya. Yang paling terkenal dari karya-karyanya adalah:

• Taḥbīr al-taysīr fī qirāʼāt al-ʻashr (تحبير التيسير في قراءات العشر)
• Taqrīb al-Nashr fī al-qirāʼāt al-ʻashr (تقريب النشر في القراءات العشر)
• Al-Tamhīd fī ʻilm al-tajwīd (التمهيد في علم التجويد)
• Ṭayyibat al-nashr fī al-qirāʼāt al-ʻashr (طيبة النشر في القراءات العشر)
• Munjid al-Muqriʼīn wa-murshid al-ṭālibīn (منجد المقرئين ومرشد الطالبين)

Ø  Guru-guru Beliau

Di antara ulama-ulama Damasykus yang menjadi tempat beliau bertalaqqi ialah:

1.       Abu Muhammad Abdul Wahhab bin as-Salar,

2.      Syeikh Ahmad bin Ibrahim at-Thohhan,

3.      Syeikh Abu al-Ma`ali Muhammad bin Ahmad al-Labani

4.       al-Qodhi Abu Yusuf Ahmad bin al-Husain al-Kifri al-Hanafi

5.      Ahamad bin Rojab

Guru-guru beliau dari Mesir ialah:

1.       Abu Bakr Abdullah bin al-Jundi,

2.      Abu Abdillah Muhammad bin as-Sho`igh,

3.      Abu Muhammad Abdul Rahman bin al-Baghdadi

4.      Syeikh Abdul Wahhab al-Qorwi

5.      Dhiyaudin sa’adullah al-Qazwaini

6.      Sholahuddin muhammad bin ibrohim bin abdullahb al-maqdasii al-Hambali

7.     penafsir penafsiran diperbarui Hafiz Abu Fida Ismail Ibnu Kathirdiketahui, yang pertama dari 774 tahun yang sah Balavta danmengajar dia.
Albelkana tahun 785 h

• المفسر المحدث الحافظ المؤرخ أبي الفداء إسماعيل بن كثير صاحب التفسير المعروف، وهو أول من أجاز له بالإفتاء والتدريس سنة 774هـ.
• البلقيني سنة 785هـ.

Guru beliau dari Madinah :

1.      Abi abdillah muhammad bin sholih al-khothobi, 

• أبي عبد الله محمد بن صالح الخطيب، الإمام بالمدينة المشرفة.

Ketika beliau bermusafir ke Makkah untuk menunaikan ibadah haji dan menuju ke Madinah untuk menziarahi Rasulullah shallallahu ‘alaihi wasallam, beliau telah bertalaqqi al-Quran dengan Imam Masjid al-Nabawi ketika itu yaitu Muhammad bin Soleh. Beliau juga telah bertalaqqi al-Quran hampir pada semua imam-imam qiraat dari Syam, Mesir, Hijaz baik secara ifrad dan jama` dengan berpandukan kitab-kitab qiraat yang muktabar seperti as-Syatibiah, at-Taisir, al-Kafi, al-`Unwan, al-I`lan, al-Mustanir, at-Tazkirah, at-Tajrid dan lain-lain kitab qiraat yang masyhur pada ketika itu yang menjadi rujukan utama umat Islam dalam bidang ini.

Beliau juga mengadakan majlis pengkajian qiraat selama beberapa tahun di Jami` Umawi, Dimasyqus dengan sambutan yang cukup hebat dari murid-murid beliau pada masa itu. Ada dikalangan mereka yang bertalaqqi pada beliau berdasarkan satu buah kitab qiraat saja. Ada juga yang lebih dari satu  kitab. Ada yang bertalaqqi pada beliau Qiraat Tujuh, Qiraat Sepuluh bahkan lebih daripada itu. Diantara anak murid beliau yang mengambil Qiraat Sepuluh ialah anak beliau sendiri Abu Bakr Ahmad bin Muhammad, Syeikh Mahmud bin al-Husain as-Syirazi, Syeikh Najibuddin Abdullah bin al-Husain al-Baihaqi, Syeikh Muhammad bin Ahmad bin al-Haim dan sebagian besar murid-murid beliau yang lain.

Ø  Kegigihan Beliau

Kesungguhan beliau untuk mendalami ilmu qiraat ini cukup dengan ketabahan beliau merantau keseluruh wilayah Islam untuk belajar ilmu Qiraat dan mengajarkannya. Beliau telah bermusafir ke Mesir, Madinah, Basrah, Samarqand, Khurasan, Isfahan dan Syiraz. Ketika beliau singgah di `Anizah, Najd beliau telah mengarang kitab ad-Durrah al-Mudhiah, kitab Qiraat Tiga untuk menyempurnakan Qiraat Tujuh oleh Imam Asy-Syatibi sehingga dikenali sebagai Qiraat Sepuluh Syughra.

Ketika beliau berada di Madinah, beliau mengarang Tahbir at-Taisir, beliau mengarang satu kitab lagi yang cukup bermakna dalam dunia ilmu al-Quran dan al-Qiraat yaitu An-Nasyr Fi al-Qiraat al-`Asyr.  Kitab ini merupakan kitab yang paling sempurna di antara sekian banyak kitab-kitab beliau dalam membahaskan ilmu tajwid dan qiraat. Kitab inilah yang menjadi manhaj tertinggi pengajian ilmu qiraat sejak zaman dahulu hingga sekarang. Setelah itu, beliau telah mengarang sebuah kitab untuk mentalkhis kitab an-Nasyr ke dalam bentuk matan dengan nama Toyyibah an-Nasyr Fi al-Qiraat al-`Asyr. Kitab inilah yang telah al-Azhar tetapkan dalam manhaj pengajian qiraat di marhalah Takhassus Qiraat di maahad-maahad qiraat di seluruh Mesir. Di samping itu, semasa beliau berada di Madinah beliau telah mengarang beberapa kitab lain yang sama dengan qiraat.

Ø  Kealiman Beliau Dalam Bidang-bidang Lain

Sebenarnya Imam Jazary tidaklah alim dalam bidang qiraat saja, bahkan beliau sangat alim dalam beberapa disiplin ilmu yang lain seperti tafsir, hadits, fiqh, usul fiqh, tauhid, tasawuf, nahwu, shorof, balaghoh dan lain-lain. Akan tetapi, di antara ilmu-ilmu yang dinyatakan tadi ternyata beliau lebih alim dalam bidang ilmu hadits.

Beliau telah mempelajari ‘ulum hadits ini dari guru-guru beliau seperti :

·         Asy-Syeikh Sholahuddin bin Ibrahim bin Abdullah al-Muqaddisi al-Hanbali,

·         al-Imam al-Mufassir al-Muhaddits al-Hafidz Abu Fida` Ismail bin Katsir,

·         al-Imam Ibnu `Asakir,

·         Zainuddin bin Abdul Rahim al-Isnawi

·         Dan beberapa guru beliau yang muktabar

Beliau mendalami ilmu ini baik dirayah maupun riwayah sehingga beliau diberi gelar al-Huffadz ath-Thiqat al-Athbat.

Beliau berguru pada Imam Isnawi dan Imam Ibnu Katsir sehingga beliau diberi izin oleh gurunya untuk memberi fatwa dan pengkajian pada tahun 774 Hijriah sedangkan pada ketika itu beliau baru berumur 24 tahun dan Imam Ibnu Katsir merupakan guru pertama yang memberi ijazah perizinan untuk memberi fatwa kepada beliau. Beliau juga diikhtiraf untuk memberi fatwa oleh as-Syeikh Dhiauddin pada tahun 778 Hijriah. Manakala pada tahun 785 Hijriah, Syaikhul Islam al-Balqini juga melakukan perkara yang sama.

Beliau telah dilantik sebagai Masyaikhah Ash-Sholihiyyah di Baitul Maqdis selama beberapa waktu. Beliau juga pernah dilantik sebagai qaadhi di Syam dan Syiraz. Ketika beliau di Syiraz, beliau telah membangun  sebuah madrasah untuk mengajar ilmu qiraat yang diberi nama "Darul Quran".

         Ø  Wafat Beliau

Pada waktu dhuha di hari Jumaat bertepatan 5 Rabi`ul Awwal tahun 833 Hijriah di Shiiraz, Iran. Beliau telah pulang menghadap Robbnya. Beliau telah disemadikan di Darul Quran yang diasaskan olehnya.  Jenazah beliau telah diiringi oleh seluruh umatnya tanpa melihat derajat dan pangkat. Ini memberi bukti bahwa beliau benar-benar dikasihi oleh seluruh umatnya.

        Ø  Renungan Bersama

Sesungguhnya al-Imam merupakan seorang yang alim, soleh, wara`, zuhud dan pemurah. Seluruh masa dan waktu beliau penuh dengan amal kebajikan dan taqarrub. Sentiasa membaca al-Quran dan mendengarnya daripada orang lain, tekun menuntut ilmu sehinga mampu mengarang. Beliau tidak pernah meninggalkan qiamullail baik ketika beliau kelapangan atau dalam permusafiran. Senantiasa berpuasa pada hari Isnin dan Khamis serta tiga hari dalam setiap bulan. Banyak karangannya yang bermanfaat menunjukkan tingginya kegigihan beliau dan hebatnya ilmu beliau tanpa mengira disiplin ilmu apatah lagi dalam bidang ilmu al-Quran dan al-Qiraat yang diberi kelebihan oleh Allah S.W.T kepada beliau.